Что нового Оглавление Поиск Закладки Словарь Вход EN / RU
Адрес: Три корзины (основные тексты) >> Корзина наставлений (Сутта Питака) >> Собрание кратких наставлений (Кхуддака Никая) >> Вопросы Милинды >> Книга 2-3. Вопросы о свойствах >> Глава 7
<< Назад Книга 2-3. Вопросы о свойствах Далее >>
Отображение колонок




Глава 7 Палийский оригинал

пали N.K.G. Mendis - english Парибок А.В. - русский Комментарии

1. Satiuppajjanapañho Таблица Палийский оригинал

1.Rājā āha "bhante nāgasena, katihākārehi sati uppajjatī"ti? King Milinda said: “Revered Nāgasena, in how many ways does mindfulness arise?" Царь молвил: «Почтенный Нагасена, сколькими способами273 возникает память?»
"Sattarasahākārehi, mahārāja, sati uppajjatī"ti. “In sixteen ways, sire. – Шестнадцатью способами возникает память, государь,
"Katamehi sattarasahākārehī"ti? That is to say: вот такими шестнадцатью:
"Abhijānatopi, mahārāja, sati uppajjati, kaṭumikāyapi sati uppajjati, oḷārikaviññāṇatopi sati uppajjati, hitaviññāṇatopi sati uppajjati, ahitaviññāṇatopi sati uppajjati, sabhāganimittatopi sati uppajjati, visabhāganimittatopi sati uppajjati, kathābhiññāṇatopi sati uppajjati, lakkhaṇatopi sati uppajjati, sāraṇatopi sati uppajjati, muddātopi sati uppajjati, gaṇanātopi sati uppajjati, dhāraṇatopi sati uppajjati, bhāvanatopi sati uppajjati, potthakanibandhanatopi sati uppajjati, upanikkhepatopi sati uppajjati, anubhūtatopi sati uppajjatīti. прирожденной возникает память; воспитанной; от осознания величия, от осознания добра, от осознания зла, от подобия признаков, от расподобления признаков, от узнавания речей, от метины, от старания вспомнить, от движения рук274, от вычисления, от заучивания, от йогического освоения, от составления книги, от заклада.
"Kathaṃ abhijānato sati uppajjati? – Но всегда память возникает о чем-то испытанном275.
Yathā, mahārāja, āyasmā ca ānando khujjuttarā ca upāsikā, ye vā pana aññepi keci jātissarā jātiṃ saranti, evaṃ abhijānato sati uppajjati. (1) By personal experience, as when the Venerable Ānanda and the woman lay devotee Khujjuttarā, or any others who had that power, called to mind their previous births. – Вот как память возникает прирожденной: так же, как у достопочтенного Ананды, мирянки Кубджоттары или любого другого из тех, кто помнит свое собственное рождение276;
"Kathaṃ kaṭumikāya sati uppajjati? (2) By some outside influence, вот как память возникает воспитанной:
Yo pakatiyā muṭṭhassatiko, pare ca taṃ sarāpanatthaṃ nibandhanti, evaṃ kaṭumikāya sati uppajjati. as when others continue to remind one who is by nature forgetful. некто по природе забывчив, а другие не отступаются от него, покуда он не запомнит;
"Kathaṃ oḷārikaviññāṇato sati uppajjati? (3) By the impression made by the greatness of some occasion, вот как память возникает от осознания величия:
Yadā rajje vā abhisitto hoti, sotāpattiphalaṃ vā patto hoti, evaṃ oḷārikaviññāṇato sati uppajjati. as when kings remember their coronation or when one remembers the attainment of the fruit of stream-entry. царь помнит помазание на царство или арий помнит обретение слуха277;
"Kathaṃ hitaviññāṇato sati uppajjati? (4) From consciousness of welfare, вот как память возникает от осознания добра:
Yamhi sukhāpito, 'amukasmiṃ evaṃ sukhāpito'ti sarati, evaṃ hitaviññāṇato sati uppajjati. as when one remembers when one was happy. пережив где-то счастье, человек запоминает: «Там-то я пережил такое-то счастье»;
"Kathaṃ ahitaviññāṇato sati uppajjati? (5) From consciousness of woe, вот как память возникает от осознания зла:
Yamhi dukkhāpito, 'amukasmiṃ evaṃ dukkhāpito'ti sarati, evaṃ ahitaviññāṇato sati uppajjati. as when one remembers when one was afflicted. пережив где-то несчастье, человек запоминает: «Там-то я пережил такое-то несчастье»;
"Kathaṃ sabhāganimittato sati uppajjati? (6) From a similar appearance, вот как от подобия признаков возникает память:
Sadisaṃ puggalaṃ disvā mātaraṃ vā pitaraṃ vā bhātaraṃ vā bhaginiṃ vā sarati, oṭṭhaṃ vā goṇaṃ vā gadrabhaṃ vā disvā aññaṃ tādisaṃ oṭṭhaṃ vā goṇaṃ vā gadrabhaṃ vā sarati, evaṃ sabhāganimittato sati uppajjati. as on seeing one like them we remember the mother or father or sister or brother or on seeing a camel or an ox or a donkey we remember others like them. увидевши человека, похожего на мать, или отца, или брата, или сестру, запоминают его; или, увидевши верблюда, или быка, или осла, запоминают и другого похожего верблюда, или быка, или осла;
"Kathaṃ visabhāganimattato sati uppajjati? (7) From a dissimilar appearance, вот как память возникает от расподобления признаков:
Asukassa nāma vaṇṇo ediso, saddo ediso, gandho ediso, raso ediso, phoṭṭhabbo edisoti sarati, evampi visabhāganimittatopi ṃsati uppajjati. as when we remember that such and such a colour, sound, smell, taste or touch belongs to such and such a thing. человек запоминает, что у такого-то предмета вид – такой-то, звук – такой-то, запах – такой-то, вкус – такой-то, на ощупь он – такой-то278;
"Kathaṃ kathābhiññāṇato sati uppajjati? (8) From understanding due to speech, вот как память возникает от узнавания речей:
Yo pakatiyā muṭṭhassatiko hoti, taṃ pare sarāpenti, tena so sarati, evaṃ kathābhiññāṇato sati uppajjati. as when one who is by nature forgetful is reminded by others and then himself remembers. некто по природе забывчив, а другие ему напоминают, и он запоминает;
"Kathaṃ lakkhaṇato sati uppajjati? (9) From a distinguishing mark, вот как память возникает от метины:
Yo pakatiyā balībaddānaṃ aṅgena jānāti, lakkhaṇena jānāti, evaṃ lakkhaṇato sati uppajjati. as when one remembers a plough-ox by its branding. некто знает волов по тавру, знает по метине;
"Kathaṃ sāraṇato sati uppajjati? (10) From being urged to recollect, вот как память возникает от старания вспомнить:
Yo pakatiyā muṭṭhassatiko hoti, yo taṃ 'sarāhi bho, sarāhi bho'ti punappunaṃ sarāpeti, evaṃ sāraṇato sati uppajjati. as when one who is by nature forgetful is told by another again and again, ‘Try to think of it.’ некто по природе забывчив, и кто-то ему твердит: «Ну, вспомни же, вспомни же»;
"Kathaṃ muddāto sati uppajjati? (11) From reckoning, вот как память возникает от движения рук:
Lipiyā sikkhitattā jānāti 'imassa akkharassa anantaraṃ imaṃ akkharaṃ kātabba'nti evaṃ muddāto sati uppajjati. as when one who knows by training he has received in writing that such and such a letter ought to follow such and such a one. выучившийся грамоте знает, что после такой-то буквы сразу же пишется такая-то279;
"Kathaṃ gaṇanāto sati uppajjati? (12) From calculation, вот как память возникает от вычисления:
Gaṇanāya sikkhitattā gaṇakā bahumpi gaṇenti, evaṃ gaṇanāto sati uppajjati. as when, with training in calculation, accountants do big sums by their knowledge of figures. выучившиеся вычислениям вычислители могут считать большие числа;
"Kathaṃ dhāraṇato sati uppajjati? (13) By learning by heart вот как память возникает от заучивания:
Dhāraṇāya sikkhitattā dhāraṇakā bahumpi dhārenti, evaṃ dhāraṇato sati uppajjati. like the repeaters of scriptures. выучившиеся заучиванию начетчики многое могут читать наизусть;
"Kathaṃ bhāvanāto sati uppajjati? (14) From mental development, вот как память возникает от йогического освоения:
Idha bhikkhu anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathīdaṃ, ekampi jātiṃ dvepi jātiyo - pe - iti sākāraṃ sauddesaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, evaṃ bhāvanāto sati uppajjati. as when a monk remembers his former lives with their modes and details. припоминает монах разные прежние свои обиталища: одно рождение назад, два рождения назад и так далее – так он припоминает разные прежние свои обиталища280;
"Kathaṃ potthakanibandhanato sati uppajjati? (15) By reference to a book, вот как память возникает от составления книги:
Rājāno anusāsaniyaṃ assarantā [anussarantā (sabbattha)] etaṃ potthakaṃ āharathāti, tena potthakena anussaranti, evaṃ potthakanibandhanato sati uppajjati. as when kings calling to mind a previous regulation say, ‘Bring the book here,’ and remind themselves out of that. припоминая, какой следует отдать приказ, цари велят принести книгу, и благодаря книге припоминают;
"Kathaṃ upanikkhepato sati uppajjati? (16) From association of ideas, вот как память возникает от заклада:
Upanikkhittaṃ bhaṇḍaṃ disvā sarati, evaṃ upanikkhepato sati uppajjati. as at the sight of goods deposited one remembers the circumstances under which they were deposited. человек, увидевши заложенную вещь, вспоминает.
"Kathaṃ anubhūtato sati uppajjati? (17) From what was experienced, А вот как память возникает о чем-то испытанном:
Diṭṭhattā rūpaṃ sarati, sutattā saddaṃ sarati, ghāyitattā gandhaṃ sarati, sāyitattā rasaṃ sarati, phuṭṭhattā phoṭṭhabbaṃ sarati, viññātattā dhammaṃ sarati, evaṃ anubhūtato sati uppajjati. as when one remembers a thing because one has seen it, or a sound because one has heard it, or a smell because one has smelt it, or a taste because one has tasted it, or a touch because one has touched it, or a mental state because one has cognized it.” раз видел, то вспоминает зримое, раз слышал, то вспоминает звук, раз обонял, то вспоминает запах, раз вкушал, то вспоминает вкус, раз осязал, то вспоминает касание, раз осознавал, то вспоминает дхармы.
Imehi kho, mahārāja, sattarasahākārehi sati uppajjatī"ti. Вот такими способами, государь, возникает память»281.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. “You are dexterous, revered Nāgasena.” – Прекрасно, почтенный Нагасена.
Satiuppajjanapañho paṭhamo.

2. Buddhaguṇasatipaṭilābhapañho Таблица Палийский оригинал

2.Rājā āha "bhante nāgasena, tumhe etaṃ bhaṇatha 'yo vassasataṃ akusalaṃ kareyya, maraṇakāle ca ekaṃ buddhaguṇaṃ satiṃ paṭilabheyya, so devesu uppajjeyyā'ti etaṃ na saddahāmi, evañca pana vadetha 'etena pāṇātipātena niraye uppajjeyyā'ti etampi na saddahāmī"ti. Царь молвил: «Почтенный Нагасена, вы утверждаете: если кто-то сто лет будет творить дурные дела, но при смерти ему случится один раз вспомнить о Просветленном, то он родится среди небожителей. Мне в это не верится. И еще вы утверждаете, что из-за убиения всего лишь одного живого существа282 рождаются в кромешной. В это мне тоже не верится»283.
"Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, khuddakopi pāsāṇo vinā nāvāya udake uppilaveyyā"ti. – Как ты полагаешь, государь: поплывет ли по воде без лодки камень, хоть маленький?
"Na hi, bhante"ti. – Нет, почтенный.
"Kiṃ nu kho, mahārāja, vāhasatampi pāsāṇānaṃ nāvāya āropitaṃ udake uppilaveyyā"ti? – А если нагрузить корабль камнями со ста возов, поплывет он по воде?
"Āma, bhante"ti. – Да, почтенный, поплывет.
"Yathā, mahārāja, nāvā, evaṃ kusalāni kammāni daṭṭhabbānī"ti. – Благие деяния, государь, следует уподоблять лодке284.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. – Прекрасно, почтенный Нагасена.
Buddhaguṇasatipaṭilābhapañho dutiyo.

3. Dukkhappahānavāyamapañho Таблица Палийский оригинал

3.Rājā āha "bhante nāgasena, kiṃ tumhe atītassa dukkhassa pahānāya vāyamathā"ti? King Milinda said: “Revered Nāgasena, are you striving to abandon past suffering?" Царь молвил: «Почтенный Нагасена, вы стараетесь для того, чтобы отбросить прошлые тяготы?»
"Na hi, mahārājā"ti. “No, sire.” – Нет, государь.
"Kiṃ pana, bhante, anāgatassa dukkhassa pahānāya vāyamathā"ti? “Then, are you striving to abandon future suffering?" – Тогда вы стараетесь для того, чтобы отбросить будущие тяготы?
"Na hi, mahārājā"ti. “No, sire.” – Нет, государь.
"Kiṃ pana paccuppannassa dukkhassa pahānāya vāyamathā"ti? “Then are you striving to abandon present suffering?" – Тогда вы стараетесь для того, чтобы отбросить теперешние тяготы?
"Na hi, mahārājā"ti. “No, sire.” – Нет, государь.
"Yadi tumhe na atītassa dukkhassa pahānāya vāyamatha, na anāgatassa dukkhassa pahānāya vāyamatha, na paccuppannassa dukkhassa pahānāya vāyamatha, atha kimatthāya vāyamathā"ti. “If you are not striving to abandon either past, future or present suffering, then what are you striving for?" – Если, почтенный Нагасена, вы стараетесь ни для того, чтобы отбросить прошлые тяготы, ни для того, чтобы отбросить будущие тяготы, ни для того, чтобы отбросить теперешние тяготы, то для чего же вы стараетесь?
Thero āha 'kinti, mahārāja, idañca dukkhaṃ nirujjheyya, aññañca dukkhaṃ nuppajjeyyā'ti etadatthāya vāyamāmā"ti. “So that this suffering should cease and no other suffering arise—I am striving for that.” – Пожалуйста, государь: чтобы эта тягота пресеклась, иная тягота не появилась – вот для чего мы стараемся.
"Atthi pana te, bhante nāgasena, anāgataṃ dukkha"nti? “But, revered Nāgasena, is there a future suffering now?" – Но разве есть, почтенный, будущие тяготы285?
"Natthi [kathā. 828, 829 passitabbaṃ], mahārājā"ti "tumhe kho, bhante nāgasena, atipaṇḍitā, ye tumhe asantānaṃ anāgatānaṃ dukkhānaṃ pahānāya vāyamathā"ti? “There is not, sire.” “You are very clever, revered Nāgasena, to strive for removal of that which does not exist.” – Нет, государь. – Перемудрили вы, почтенный Нагасена: тяготы, которых нет, отбросить стараетесь».
"Atthi pana te, mahārāja, keci paṭirājāno paccatthikā paccāmittā paccupaṭṭhitā hontī"ti? “But are there, sire, any hostile kings, adversaries or opponents who have risen up against you?" – Скажи, государь, бывает ли, что цари – соперники твои, неприятели, недруги на тебя войной идут?
"Āma, bhante, atthī"ti. “Yes, revered sir, there are.” – Да, почтенный, бывает.
"Kiṃnu kho, mahārāja, tadā tumhe parikhaṃ khaṇāpeyyātha, pākāraṃ cināpeyyātha gopuraṃ kārāpeyyātha, aṭṭālakaṃ kārāpeyyātha, dhaññaṃ atiharāpeyyāthā"ti? “Was it then, sire, that you had a moat dug, a rampart raised, a city gate-way built and the grain brought in?" – Что же, государь, тогда вы и прикажете выкопать ров, возвести крепостные стены, срубить ворота, возвести сторожевые башни, накопить хлеба?
"Na hi, bhante, paṭikacceva taṃ paṭiyattaṃ hotī"ti. “No, revered sir, that had been attended to already.” – Нет, почтенный, все готовится заранее.
"Kiṃ tumhe, mahārāja, tadā hatthismiṃ sikkheyyātha, assasmiṃ sikkheyyātha, rathasmiṃ sikkheyyātha, dhanusmiṃ sikkheyyātha, tharusmiṃ sikkheyyāthā"ti? “Was it then that you, sire, trained yourself in elephant craft, in horsemanship, in chariot craft, in archery, in swordsmanship?" – Или, государь, ты тогда же и станешь учиться езде на слоне, учиться верховой езде, учиться управлять колесницей, учиться стрельбе из лука, учиться владеть мечом?
"Na hi, bhante, paṭikacceva taṃ sikkhitaṃ hotī"ti. “No, revered sir, I had trained in those matters already.” – Нет, почтенный, всему заранее учатся.
"Kissatthāyā"ti? “For the sake of what?" – Зачем?
"Anāgatānaṃ, bhante, bhayānaṃ paṭibāhanatthāyā"ti. “For the sake of warding off future perils, revered sir.” – Чтобы отразить будущие опасности, почтенный.
"Kiṃ nu kho, mahārāja, atthi anāgataṃ bhaya"nti? “So there is a future peril now, sire?" – Но разве есть, государь, будущие опасности?
"Natthi, bhante"ti. “There is not, revered sir.” – Нет, почтенный.
"Tumhe ca kho, mahārāja, atipaṇḍitā, ye tumhe asantānaṃ anāgatānaṃ bhayānaṃ paṭibāhanatthāya paṭiyādethā"ti. “You are very clever, sire, in that you prepare for the warding off of future perils.” – Перемудрили вы, государь: опасности, которых нет, отразить готовитесь.
"Bhiyyo opammaṃ karohīti. “Make a simile.” – Приведи еще пример.
"Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadā tvaṃ pipāsito bhaveyyāsi, tadā tvaṃ udapānaṃ khaṇāpeyyāsi, pokkharaṇiṃ khaṇāpeyyāsi, taḷākaṃ khaṇāpeyyāsi 'pānīyaṃ pivissāmī"'ti? “What do you think about this, sire? If you were to become thirsty, is it then that you would have a well dug, a tank dug, a reservoir dug, saying, ‘We will drink water’?" – Как ты полагаешь, государь: ты, когда пить захочешь, тогда и прикажешь копать колодец, копать пруд, копать водоем – мне-де попить бы?
"Na hi, bhante, paṭikacceva taṃ paṭiyattaṃ hotī"ti. “No, revered sir, that has been attended to already.” – Нет, почтенный, все готовится заранее.
"Kissatthāyā"ti? “For the sake of what?" – Зачем?
"Anāgatānaṃ, bhante, pipāsānaṃ paṭibāhanatthāya paṭiyattaṃ hotī"ti. “It has been attended to, revered sir, for the sake of warding off thirst in the future.” – Чтобы утолить будущую жажду, почтенный
"Atthi pana, mahārāja, anāgatā pipāsā"ti? “So there is a future thirst now, sire?" – Но разве есть, государь, будущая жажда?
"Natthi, bhante"ti. “There is not, revered sir.” – Нет, почтенный.
"Tumhe kho, mahārāja, atipaṇḍitā, ye tumhe asantānaṃ anāgatānaṃ pipāsānaṃ paṭibāhanatthāya taṃ paṭiyādethā"ti. “You are very clever, sire, in that you prepare for the warding off of future thirst.” – Перемудрили вы, государь: жажду, которой нет, утолить готовитесь.
"Bhiyyo opammaṃ karohī"ti. – Приведи еще пример.
"Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadā tvaṃ bubhukkhito bhaveyyāsi, tadā tvaṃ khettaṃ kasāpeyyāsi, sāliṃ vapāpeyyāsi 'bhattaṃ bhuñjissāmī"'ti? – Как ты полагаешь, государь: ты, когда проголодаешься, тогда и прикажешь вспахать поле и высадить рис – мне-де каши бы поесть?
"Na hi, bhante, paṭikacceva taṃ paṭiyattaṃ hotī"ti. – Нет, почтенный, все готовится заранее.
"Kissatthāyā"ti. – Зачем?
"Anāgatānaṃ, bhante, bubhukkhānaṃ paṭibāhanatthāyā"ti. – Чтобы утолить будущий голод, почтенный.
"Atthi pana, mahārāja, anāgatā bubhukkhā"ti? – Но разве есть, государь, будущий голод?
"Natthi, bhante"ti. – Нет, почтенный.
"Tumhe kho, mahārāja, atipaṇḍitā, ye tumhe asantānaṃ anāgatānaṃ bubhukkhānaṃ paṭibāhanatthāya paṭiyādethā"ti. – Перемудрили вы, государь: голод, которого нет, утолить готовитесь.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. “You are dexterous, revered Nāgasena.” – Прекрасно, почтенный Нагасена286.
Dukkhappahānavāyamapañho tatiyo.

4. Brahmalokapañho Таблица Палийский оригинал

4.Rājā āha "bhante nāgasena, kīvadūro ito brahmaloko"ti? King Milinda said: “Revered Nāgasena, how far is the Brahma-world from here?" Царь молвил: «Почтенный Нагасена, далеко ли отсюда до мира Брахмы?»
"Dūro kho, mahārāja, ito brahmaloko kūṭāgāramattā silā tamhā patitā ahorattena aṭṭhacattālīsayojanasahassāni bhassamānā catūhi māsehi pathaviyaṃ patiṭṭhaheyyā"ti. “The Brahma-world is far from here, sire. If a boulder the size of a gabled house fell from it, falling day and night for 48,000 yojanas, it would take four months to reach the earth.” – Очень далеко отсюда до мира Брахмы, государь. Если оттуда свалится скала в дом величиной, то, пролетая в сутки сорок восемь тысяч йоджан, она достигнет земли через четыре месяца.
"Bhante nāgasena, tumhe evaṃ bhaṇatha 'seyyathāpi balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva iddhimā bhikkhu cetovasippatto jambudīpe antarahito brahmaloke pātubhaveyyā'ti etaṃ vacanaṃ na saddahāmi, evaṃ atisīghaṃ tāva bahūni yojanasatāni gacchissatī"ti. “Revered Nāgasena, you speak thus: ‘As a strong man might stretch forth his bent arm or bend back his outstretched arm, even so a monk who has psychic power and has attained to mastery over his mind may disappear from India and become manifest in the Brahma-world.’63 I do not believe these words, for how could he go so many hundreds of yojanas so quickly?" – Почтенный Нагасена, вы утверждаете: не быстрее сильный мужчина согнутую руку выпрямит или прямую руку согнет287, как обладающий сверхобычными силами монах, господин своего духа, исчезнет с материка Джамбу и внезапно появится в мире Брахмы. Мне в это не верится, слишком уж быстро преодолеет он все эти сотни йоджан.
Thero āha "kuhiṃ pana, mahārāja, tava jātabhūmī"ti? The Elder said: “Now where is the district, sire, where you were born?" – Где ты родился, государь? – спросил тхера.
"Atthi, bhante, alasando nāma dīpo, tatthāhaṃ jāto"ti. “There is an island named Alasanda, sir. I was born there.”64 – Есть, почтенный, остров Аласанда, там я и родился.
"Kīva dūro, mahārāja, ito alasando hotī"ti? “How far is Alasanda from here?" – Как далеко отсюда до Аласанды, государь?
"Dvimattāni, bhante, yojanasatānī"ti. “Two hundred yojanas, revered sir.” – Добрых две сотни йоджан, почтенный.
"Abhijānāsi nu tvaṃ, mahārāja, tattha kiñcideva karaṇīyaṃ karitvā saritā"ti? “Do you recall, sire, some business you did there? Do you remember?" – Помнишь ты о чем-нибудь, что там делал? Не правда ли, государь?
"Āma, bhante, sarāmī"ti. “Yes, revered sir, I remember.” – Да, почтенный, помню.
"Lahuṃ kho tvaṃ, mahārāja, gatosi dvimattāni yojanasatānī"ti. “Quickly have you gone those two hundred yojanas, sire.” – Легко же ты, государь, добрых две сотни йоджан прошел.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. “You are, dexterous, revered Nāgasena.” – Прекрасно, почтенный Нагасена.
Brahmalokapañho catuttho.

5. Dvinnaṃ lokuppannānaṃ samakabhāvapañho Таблица Палийский оригинал

5.Rājā āha "bhante nāgasena, yo idha kālaṅkato brahmaloke uppajjeyya, yo ca idha kālaṅkato kasmīre uppajjeyya, ko cirataraṃ ko sīghatara"nti? King Milinda said: “Revered Nāgasena, if someone died here and was reborn in the Brahma-world, and if someone died here and was reborn in Kashmir, which would take longer (to be reborn), which would be quicker?" Царь молвил: «Почтенный Нагасена, если один умрет здесь и родится в мире Брахмы, а другой умрет здесь же и родится в Кашмире, то кто раньше, кто позже?»
"Samakaṃ, mahārājā"ti. “They are equal, sire.” – Одновременно, государь.
"Opammaṃ karohī"ti. “Make a simile.” – Приведи пример.
"Kuhiṃ pana, mahārāja, tava jātanagara"nti? “Where is the town, sire, where you were born?" – Где твой родной город, государь?
"Atthi, bhante, kalasigāmo nāma, tatthāhaṃ jāto"ti. “There is a village named Kalasi, revered sir. I was born there.”65 – Есть местечко Каласи288, почтенный, там я и родился.
"Kīva dūro, mahārāja, ito kalasigāmo hotī"ti. “How far is the village of Kalasi from here, sire?" – Как далеко отсюда до Каласи, государь?
"Dvimattāni, bhante, yojanasatānī"ti. “Two hundred yojanas, revered sir.” – Добрых две сотни йоджан, почтенный.
"Kīva dūraṃ, mahārāja, ito kasmīraṃ hotī"ti? “How far is Kashmir from here, sire?" – А как далеко отсюда до Кашмира, государь?
"Dvādasa, bhante, yojanānī"ti. “Twelve yojanas, revered sir.” – Двенадцать йоджан, почтенный.
"Iṅgha, tvaṃ mahārāja, kalasigāmaṃ cintehī"ti. “Please think of the village of Kalasi, sire.” – Ну-ка, государь, представь себе Каласи.
"Cintito, bhante"ti. “I have thought of it, revered sir.” – Уже, почтенный.
"Iṅgha, tvaṃ mahārāja, kasmīraṃ cintehī"ti. “Please think of Kashmir, sire.” – Ну-ка, государь, представь себе Кашмир,
"Cintitaṃ bhante"ti. “I have thought of it, revered sir.” – Уже, почтенный.
"Katamaṃ nu kho, mahārāja, cirena cintitaṃ, katamaṃ sīghatara"nti? “Now which thought took longer, sire, which was quicker?" – Что ты себе быстрее представлял, а что дольше, государь?
"Samakaṃ bhante"ti. “They were equal, revered sir.” – Одинаково, почтенный.
"Evameva kho, mahārāja, yo idha kālaṅkato brahmaloke uppajjeyya, yo ca idha kālaṅkato kasmīre uppajjeyya, samakaṃ yeva uppajjantī"ti. “In the same way, sire, one who dies here and is reborn in the Brahma-world, and one who dies here and is reborn in Kashmir, both take exactly the same amount of time to be reborn.” – Вот так же, государь, если один умрет здесь и родится в мире Брахмы, а другой умрет здесь и родится в Кашмире, то они родятся одновременно.
"Bhiyyo opammaṃ karohī"ti. – Приведи еще пример.
"Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, dve sakuṇā ākāsena gaccheyyuṃ, tesu eko ucce rukkhe nisīdeyya, eko nīce rukkhe nisīdeyya, tesaṃ samakaṃ patiṭṭhitānaṃ katamassa chāyā paṭhamataraṃ pathaviyaṃ patiṭṭhaheyya, katamassa chāyā cirena pathaviyaṃ patiṭṭhaheyyā"ti? – Как ты полагаешь, государь: вот летели два сокола, один сел на высокое дерево, другой сел на низкое дерево, притом оба одновременно; чья тень раньше дойдет до земли, чья тень позже дойдет до земли?
"Samakaṃ, bhante"ti. – Одновременно, почтенный.
"Evameva kho, mahārāja, yo idha kālaṅkato brahmaloke uppajjeyya, yo ca idha kālaṅkato kasmīre uppajjeyya, samakaṃ yeva uppajjantī"ti. – Вот так же, государь, если один умрет здесь и родится в мире Брахмы, а другой умрет здесь же и родится в Кашмире, то они родятся одновременно289.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. “You are dexterous, revered Nāgasena.” – Прекрасно, почтенный Нагасена.
Dvinnaṃ lokuppannānaṃ samakabhāvapañho pañcamo.

6. Bojjhaṅgapañho Таблица Палийский оригинал

6.Rājā āha "kati nu kho, bhante nāgasena, bojjhaṅgā"ti? King Milinda said: “Revered Nāgasena, how many factors of enlightenment are there?" Царь молвил: «Почтенный Нагасена, сколько всего звеньев просветления?»
"Satta kho, mahārāja, bojjhaṅgā"ti. “There are seven factors of enlightenment, sire.”66 – Семь, государь, звеньев просветления.
"Katihi pana, bhante, bojjhaṅgehi bujjhatī"ti? “By how many factors of enlightenment does one become enlightened, sir?" – И сколькими же звеньями просветления человек просветляется?
"Ekena kho, mahārāja, bojjhaṅgena bujjhati dhammavicayasambojjhaṅgenā"ti. “By one factor of enlightenment, sire, the factor of investigation of phenomena.” – Одним звеном просветления просветляется, государь: звеном всепросветления, называемым «разбор дхарм».
"Atha kissa nu kho, bhante, vuccanti 'satta bojjhaṅgā"'ti? “Then why are seven factors mentioned, revered sir?" – Почему же, почтенный, говорится о семи звеньях просветления?
"Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, asi kosiyā pakkhitto aggahito hatthena ussahati chejjaṃ chinditu"nti. “What do you think about this, sire? If a sword has been put into a sheath and not taken in the hand, is it able to cut anything you wanted to cut with it?" – Как ты полагаешь, государь: если меч лежит в ножнах, не взят в руку, может ли он что-либо разрубить?
"Na hi, bhante"ti. “No, revered sir.” – Нет, почтенный.
"Evameva kho, mahārāja, dhammavicayasambojjhaṅgena vinā chahi bojjhaṅgehi na bujjhatī"ti. “Even so, sire, without the other six factors of enlightenment one does not become enlightened by the factor of investigation of phenomena.” – Вот так же, государь, звеном всепросветления, называемым «разбор дхарм», без прочих шести звеньев просветления человек не просветляется.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. “You are dexterous, revered Nāgasena.” – Прекрасно, почтенный Нагасена.
Bojjhaṅgapañho chaṭṭho.

7. Pāpapuññānaṃ appānappabhāvapañho Таблица Палийский оригинал

7.Rājā āha "bhante nāgasena, kataraṃ nu kho bahutaraṃ puññaṃ vā apuññaṃ vā"ti? King Milinda said: “Revered Nāgasena, which is the greater, merit or demerit?" Царь молвил: «Почтенный Нагасена, что больше – достойное или недостойное290?»
"Puññaṃ kho, mahārāja, bahutaraṃ, apuññaṃ thoka"nti. “Merit, sire, is the greater, demerit is a trifle.” – Достойное больше, государь, недостойное меньше.
"Kena kāraṇenā"ti? “In what way?" – Почему же?
"Apuññaṃ kho, mahārāja, karonto vippaṭisārī hoti 'pāpakammaṃ mayā kata'nti, tena pāpaṃ na vaḍḍhati. “Sire, someone doing demerit is remorseful and says, ‘An evil deed was done by me.’ Therefore evil does not increase. – Совершающий недостойное раскаивается в том, что совершил грех, и потому, государь, грех не растет.
Puññaṃ kho, mahārāja, karonto avippaṭisārī hoti, avippaṭisārino pāmojjaṃ jāyati, pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti, sukhino cittaṃ samādhiyati, samāhito yathābhūtaṃ pajānāti, tena kāraṇena puññaṃ vaḍḍhati. But someone doing merit is not remorseful. From absence of remorse rapture is born, joy is born of rapture. The body of one who is joyful is tranquil. When the body is tranquil, he experiences happiness. The mind of one who is happy is concentrated, and he who is concentrated comprehends as it really is. In this way merit increases.” Совершающий же достойное, государь, не раскаивается, раз нет раскаяния, то является веселость, от веселости является радость, от радости тело291 становится надежным, от надежности тела ощущается приятное, у ощущающего приятное мысль сосредоточивается, сосредоточенный постигает то, что есть292, поэтому достойное растет.
Puriso kho, mahārāja, chinnahatthapādo bhagavato ekaṃ uppalahatthaṃ datvā ekanavutikappāni vinipātaṃ na gacchissati. Да ведь если человек с усеченными ступнями и кистями рук подаст Блаженному стебелек лотоса, то он девяносто одну кальпу не попадет в преисподнюю293,
Imināpi, mahārāja, kāraṇena bhaṇāmi 'puññaṃ bahutaraṃ, apuññaṃ thoka"'nti. потому я и говорю, что достойное больше, недостойное меньше.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. “You are dexterous, revered Nāgasena.” – Прекрасно, почтенный Нагасена.
Pāpapuññānaṃ appānappabhāvapañho sattamo.

8. Jānantājānantapāpakaraṇapañho Таблица Палийский оригинал

8.Rājā āha "bhante nāgasena, yo jānanto pāpakammaṃ karoti, yo ajānanto pāpakammaṃ karoti, kassa bahutaraṃ apuñña"nti? King Milinda said: “Revered Nāgasena, for whom is the greater demerit: he who does an evil deed knowingly or he who does an evil deed unknowingly?" Царь молвил: «Если один заведомо грешит, почтенный Нагасена, а другой по неведению грешит, то у кого больше недостойного?»
Thero āha "yo kho, mahārāja, ajānanto pāpakammaṃ karoti, tassa bahutaraṃ apuñña"nti. “His is the greater demerit, sire, who does an evil deed unknowingly.” – У того, кто по неведению грешит, недостойного больше,– молвил тхера.
"Tena hi, bhante nāgasena, yo amhākaṃ rājaputto vā rājamahāmatto vā ajānanto pāpakammaṃ karoti, taṃ mayaṃ diguṇaṃ daṇḍemā"ti? “Well then, revered sir, do we doubly punish any of our family or our court who does an evil deed unknowingly?" – Стало быть, почтенный Нагасена, если у нас царевич или сановник грешит по неведению, то нам его вдвойне наказывать?
"Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, tattaṃ ayoguḷaṃ ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ eko jānanto gaṇheyya, eko ajānanto gaṇheyya, katamo [kassa (ka.)] balavataraṃ ḍayheyyā"ti. “What do you think about this, sire? If a man should unknowingly take hold of a red-hot ball of iron, glowing with heat, and another should take hold of it knowingly, which would be more severely burnt?" – Как ты полагаешь, государь: если нагретый железный жар, горячий, накаленный докрасна, жаром пышущий, двое схватят: один зная схватит, другой не зная схватит – то кто сильнее обожжется?
"Yo kho, bhante, ajānanto gaṇheyya, so [tassa (pī. ka.)] balavataraṃ ḍayheyyā"ti. “He who took hold of it unknowingly, sire, would be more severely burnt.” – Кто не зная схватил, почтенный, тот и обожжется сильнее.
"Evameva kho, mahārāja, yo ajānanto pāpakammaṃ karoti, tassa bahutaraṃ apuñña"nti. “Even so, sire, the greater demerit is his who does an evil deed unknowingly.” – Вот так же, государь, кто грешит по неведению, у того недостойного больше.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. “You are dexterous, revered Nāgasena.” – Прекрасно, почтенный Нагасена294.
Jānantājānantapāpakaraṇapañho aṭṭhamo.

9. Uttarakurukādigamanapañho Таблица Палийский оригинал

9.Rājā āha "bhante nāgasena, atthi koci, yo iminā sarīrena uttarakuruṃ vā gaccheyya, brahmalokaṃ vā, aññaṃ vā pana dīpa"nti? Царь молвил: «Почтенный Нагасена, может ли кто-нибудь во плоти добраться до северного материка Куру, или до мира Брахмы, или еще до какого-то материка?»
"Atthi, mahārāja, yo iminā cātummahābhūtikena kāyena uttarakuruṃ vā gaccheyya, brahmalokaṃ vā, aññaṃ vā pana dīpa"nti. – Да, государь, есть такие, кто может в этом же теле, составленном из четырех больших сутей295, добраться и до северного материка Куру, и до мира Брахмы, и до другого какого-либо материка.
"Kathaṃ, bhante nāgasena, iminā cātummahābhūtikena kāyena uttarakuruṃ vā gaccheyya, brahmalokaṃ vā, aññaṃ vā pana dīpa"nti? – Каким образом, почтенный Нагасена, они могут в этом же теле, составленном из четырех больших сутей, добраться и до северного материка Куру, и до мира Брахмы, и до другого какого-либо материка?
"Abhijānāsi nu, tvaṃ mahārāja, imissā pathaviyā vidatthiṃ vā ratanaṃ vā laṅghitā"ti? – Ты ведь перепрыгиваешь на земле расстояние в пядь или две, государь, не так ли?
"Āma, bhante, abhijānāmi 'ahaṃ, bhante nāgasena, aṭṭhapi rataniyo laṅghemī"'ti. – Да, почтенный, конечно. Я и на шестнадцать пядей прыгаю.
"Kathaṃ, tvaṃ mahārāja, aṭṭhapi rataniyo laṅghesī"ti? – Как ты прыгаешь на шестнадцать пядей, государь?
"Ahañhi, bhante, cittaṃ uppādemi 'ettha nipatissāmī'ti saha cittuppādena kāyo me lahuko hotī"ti. – У меня является мысль: приземлиться туда-то. С появлением такой мысли тело становится для меня легким.
"Evameva kho, mahārāja, iddhimā bhikkhu cetovasippatto kāyaṃ citte samāropetvā cittavasena vehāsaṃ gacchatī"ti. – Вот так же, государь, обладающий сверхобычными силами монах, господин своего духа, устанавливает тело на мысль296 и силой мысли летит по воздуху.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. – Прекрасно, почтенный Нагасена.
Uttarakurukādigamanapañho navamo.

10. Dīghaṭṭhipañho Таблица Палийский оригинал

10.Rājā āha "bhante nāgasena, tumhe evaṃ bhaṇatha 'aṭṭhikāni dīghāni yojanasatikānipī'ti, rukkhopi tāva natthi yojanasatiko, kuto pana aṭṭhikāni dīghāni yojanasatikāni bhavissantī"ti? Царь молвил: «Почтенный Нагасена, вы говорите о костях длиной сто йоджан. Но ведь даже деревьев длиной сто йоджан и то нет. Откуда же взяться костям в сто йоджан длиной? »
"Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, sutaṃ te 'mahāsamudde pañcayojanasatikāpi macchā atthī"'ti? – Как ты полагаешь, государь: водятся ли в океане рыбы длиною пятьсот йоджан? Слыхал ты об этом?
"Āma, bhante, suta"nti. – Да, почтенный, слыхал.
"Nanu mahārāja, pañcayojanasatikassa macchassa aṭṭhikāni dīghāni bhavissanti yojanasatikānipī"ti? – Но ведь у рыбы в пятьсот йоджан длиной как раз и будут кости длиной сто йоджан297.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. – Прекрасно, почтенный Нагасена.
Dīghaṭṭhipañho dasamo.

11. Assāsapassāsanirodhapañho Таблица Палийский оригинал

11.Rājā āha "bhante nāgasena, tumhe evaṃ bhaṇatha 'sakkā assāsapassāse nirodhetu"'nti? Царь молвил: «Почтенный Нагасена, вы утверждаете, будто можно пресечь вдохи и выдохи»298.
"Āma, mahārāja, sakkā assāsapassāse nirodhetu"nti. – Да, государь, можно пресечь вдохи и выдохи.
"Kathaṃ, bhante nāgasena, sakkā assāsapassāse nirodhetu"nti. – Каким образом, почтенный Нагасена, можно пресечь вдохи и выдохи?
"Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, sutapubbo te koci kākacchamāno"ti. – Ты когда-нибудь слышал, государь, как кто-то храпит?
"Āma, bhante, sutapubbo"ti. – Да, почтенный, слышал.
"Kiṃ nu kho, mahārāja, so saddo kāye namite virameyyā"ti. – Если человек согнется, то прекратится его храп, государь?
"Āma, bhante, virameyyā"ti. – Да, почтенный, прекратится.
"So hi nāma, mahārāja, saddo abhāvitakāyassa abhāvitasīlassa abhāvitacittassa abhāvitapaññassa kāye namite viramissati, kiṃ pana bhāvitakāyassa bhāvitasīlassa bhāvitacittassa bhāvitapaññassa catutthajjhānaṃ samāpannassa assāsapassāsā na nirujjhissantī"ti. – Если этот звук у того, кто не освоил тело, не освоил нравственность, не освоил мысль, не освоил мудрость, может прекратиться, то неужели не может пресечь вдохи и выдохи тот, кто освоил тело, освоил нравственность, освоил мысль, освоил мудрость, вошел в четвертую стадию созерцания?
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. – Прекрасно, почтенный Нагасена.
Assāsapassāsanirodhapañho ekādasamo.

12. Samuddapañho Таблица Палийский оригинал

12.Rājā āha "bhante nāgasena, 'samuddo samuddo'ti vuccati, kena kāraṇena udakaṃ 'samuddo'ti vuccatī"ti? Царь молвил: «Почтенный Нагасена, есть такое слово «океан». Почему вода называется океаном?»
Thero āha "yattakaṃ, mahārāja, udakaṃ, tattakaṃ loṇaṃ. – Столько-то воды, государь, соответственно соли;
Yattakaṃ loṇaṃ, tattakaṃ udakaṃ. столько-то соли, соответственно воды,
Tasmā 'samuddo'ti vuccatī"ti. потому и называется океаном299.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. – Прекрасно, почтенный Нагасена.
Samuddapañho dvādasamo.

13. Samuddaekarasapañho Таблица Палийский оригинал

13.Rājā āha "bhante nāgasena, kena kāraṇena samuddo ekaraso loṇaraso"ti? Царь молвил: «Почтенный Нагасена, почему вкус океана один – соленый?»
"Cirasaṇṭhitattā kho, mahārāja, udakassa samuddo ekaraso loṇaraso"ti. – От долгого стояния в нем воды, государь, вкус океана один – соленый.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. – Прекрасно, почтенный Нагасена.
Samuddaekarasapañho terasamo.

14. Sukhumapañho Таблица Палийский оригинал

14.Rājā āha "bhante nāgasena, sakkā sabbaṃ sukhumaṃ chinditu"nti? Царь молвил: «Почтенный Нагасена, все ли тонкое можно помыслить?
"Āma, mahārāja, sakkā sabbaṃ sukhumaṃ chinditu"nti. – Да, государь, все тонкое можно помыслить.
"Kiṃ pana, bhante, sabbaṃ sukhuma"nti? – А что такое, почтенный, все тонкое?
"Dhammo kho, mahārāja, sabbasukhumo, na kho, mahārāja, dhammā sabbe sukhumā, 'sukhuma'nti vā 'thūla'nti vā dhammānametamadhivacanaṃ. – Все тонкое, государь, это дхарма, но не все дхармы тонки. И тонкое и грубое суть обозначения дхарм.
Yaṃ kiñci chinditabbaṃ, sabbaṃ taṃ paññāya chindati, natthi dutiyaṃ paññāya chedana"nti. Все, что должно быть помыслено, мыслит мудрость, помимо мудрости, мышления нет300.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. – Прекрасно, почтенный Нагасена.
Sukhumapañho cuddasamo.

15. Viññāṇanānatthapañho Таблица Палийский оригинал

15.Rājā āha "bhante nāgasena, 'viññāṇa'nti vā 'paññā'ti vā 'bhūtasmiṃ jīvo'ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā byañjanameva nāna"nti ? Царь молвил: «Почтенный Нагасена, есть дхармы: сознание, мудрость, душа живого существа. Эти дхармы – и разные предметы, и разные слова или предмет один, слова только разные? »301
"Vijānanalakkhaṇaṃ, mahārāja, viññāṇaṃ, pajānanalakkhaṇā paññā, bhūtasmiṃ jīvo nupalabbhatī"ti. – Свойство сознания – осознавать, государь, свойство мудрости – мудровать302, а душа представляет собой ничто.
"Yadi jīvo nupalabbhati, atha ko carahi cakkhunā rūpaṃ passati, sotena saddaṃ suṇāti, ghānena gandhaṃ ghāyati, jivhāya rasaṃ sāyati, kāyena phoṭṭhabbaṃ phusati, manasā dhammaṃ vijānātī"ti? – Если душа представляет собой ничто, то кто же тогда зрением видит зримое, слухом слышит звук, обонянием чует запах, языком вкушает вкус, телом осязает осязаемое, умом осознает дхармы?
Thero āha "yadi jīvo cakkhunā rūpaṃ passati - pe - manasā dhammaṃ vijānāti, so jīvo cakkhudvāresu uppāṭitesu mahantena ākāsena bahimukho suṭṭhutaraṃ rūpaṃ passeyya, sotesu uppāṭitesu, ghāne uppāṭite, jivhāya uppāṭitāya, kāye uppāṭite mahantena ākāsena suṭṭhutaraṃ saddaṃ suṇeyya, gandhaṃ ghāyeyya, rasaṃ sāyeyya, phoṭṭhabbaṃ phuseyyā"ti? – Если это душа зрением видит зримое (---) умом осознает дхармы,– молвил тхера,– то, если вырвать проходы зрения, она должна отчетливее увидеть зримое, ибо к ней будет обращено большее пространство, а если вырвать уши, вырвать нос, вырвать язык, разорвать поверхность тела, то она должна отчетливее услышать звук, почуять запах, вкусить вкус, осязать осязаемое, ибо к ней будет обращено большее пространство?
"Na hi, bhante"ti. – Нет, почтенный.
"Tena hi, mahārāja, bhūtasmiṃ jīvo nupalabbhatī"ti. – Стало быть, государь, душа живого существа представляет собой ничто.
"Kallosi, bhante nāgasenā"ti. – Прекрасно, почтенный Нагасена303.
Viññāṇanānatthapañho pannarasamo.

16. Arūpadhammavavatthānadukkarapañho Таблица Палийский оригинал

16.Rājā āha "bhante nāgasena, dukkaraṃ nu kho bhagavatā kata"nti? в переводе пропуск
Все комментарии (1)
Thero āha "dukkaraṃ, mahārāja, bhagavatā kata"nti. The Elder said: “What is difficult to do, sire, was done by the Blessed One.” Тхера молвил: «Трудное дело сделал Блаженный, государь».
"Kiṃ pana, bhante nāgasena, bhagavatā dukkaraṃ kata"nti. “What was that, revered sir?" – Какое трудное дело сделал Блаженный, почтенный Нагасена?
"Dukkaraṃ, mahārāja, bhagavatā kataṃ imesaṃ arūpīnaṃ cittacetasikānaṃ dhammānaṃ ekārammaṇe vattamānānaṃ vavatthānaṃ akkhātaṃ 'ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ citta"'nti. “He pointed out the arrangement of these incorporeal mental states that are mental factors in consciousness and occur in one objective support, saying: ‘This is contact, this is feeling, this is perception, this is volition, this is consciousness.’” – Трудное дело сделал Блаженный, государь: последовательно описал различия всех безобразных дхарм – ума и дхарм, связанных с ним,– разворачивающихся на единой опоре: вот соприкосновение, вот ощущение, вот распознавание, вот побуждение, вот мысль304.
"Opammaṃ karohī"ti. “Make a simile.” – Приведи пример.
"Yathā, mahārāja, kocideva puriso nāvāya mahāsamuddaṃ ajjhogāhetvā hatthapuṭena udakaṃ gahetvā jivhāya sāyitvā jāneyya nu kho, mahārāja, so puriso "idaṃ gaṅgāya udakaṃ, idaṃ yamunāya udakaṃ, idaṃ aciravatiyā udakaṃ, idaṃ sarabhuyā udakaṃ, idaṃ mahiyā udaka"'nti? “Supposing, sire, some man had gone to the great sea in a boat and had taken some water in the hollow of his hand and tasted it with his tongue. Would he know, sire, that that was water from the Ganges, that water from the Jumnā, that water from the Aciravatī, that water from the Sarabhū, and that water from the Mahī?" – Например, государь, некто вышел на корабле в открытое море, зачерпнул пригоршню воды и попробовал ее на вкус. Сможет ли, государь, этот человек узнать: вот вода из Ганги, вот вода из Ямуны, вот вода из Ачиравати, вот вода из Сараю, вот вода из Махи?
"Dukkaraṃ, bhante, jānitu"nti. “It would be difficult to know that, revered sir.” – Трудно узнать, почтенный.
"Ito dukkarataraṃ kho, mahārāja, bhagavatā kataṃ imesaṃ arūpīnaṃ cittacetasikānaṃ dhammānaṃ ekārammaṇe vattamānānaṃ vavatthānaṃ akkhātaṃ 'ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ citta"'nti. “What is more difficult to do than this, sire, was done by the Blessed One when he pointed out the arrangement of these incorporeal mental states that are mental factors in consciousness and occur in one objective support, saying: ‘This is contact, this is feeling, this is perception, this is volition, this is consciousness.’” – Но то, что сделал Блаженный, еще труднее: он последовательно описал различия всех безобразных дхарм – ума и дхарм, связанных с ним,– разворачивающихся на единой опоре: вот соприкосновение, вот ощущение, вот распознавание, вот побуждение, вот мысль.
"Suṭṭhu, bhante"ti rājā abbhānumodīti. King Milinda was much pleased and said: “Well done, revered sir.” – Спасибо, почтенный,– поблагодарил царь305.
Arūpadhammavavatthānadukkarapañho soḷasamo.
Arūpadhammavavatthānavaggo sattamo. Седьмая глава закончена.
Imasmiṃ vagge soḷasa pañhā.
<< Назад Книга 2-3. Вопросы о свойствах Далее >>