| пали | Комментарии |
|
195.Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
|
|
|
Atha kho vappo sakko nigaṇṭhasāvako yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
|
|
|
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho vappaṃ sakkaṃ nigaṇṭhasāvakaṃ āyasmā mahāmoggallāno etadavoca –
|
|
|
"Idhassa, vappa, kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto avijjāvirāgā vijjuppādā.
|
|
|
Passasi no tvaṃ, vappa, taṃ ṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ [anvāssaveyyuṃ (ka.)] abhisamparāya"nti?
|
|
|
"Passāmahaṃ, bhante, taṃ ṭhānaṃ.
|
|
|
Idhassa, bhante, pubbe pāpakammaṃ kataṃ avipakkavipākaṃ.
|
|
|
Tatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya"nti.
|
|
|
Ayañceva kho pana āyasmato mahāmoggallānassa vappena sakkena nigaṇṭhasāvakena saddhiṃ antarākathā vippakatā hoti.
|
|
|
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
|
|
|
Nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca –
|
|
|
"Kāya nuttha, moggallāna, etarahi kathāya sannisinnā; kā ca pana vo antarākathā vippakatā"ti?
|
|
|
"Idhāhaṃ, bhante, vappaṃ sakkaṃ nigaṇṭhasāvakaṃ etadavocaṃ – 'idhassa, vappa, kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto avijjāvirāgā vijjuppādā.
|
|
|
Passasi no tvaṃ, vappa, taṃ ṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya'nti?
|
|
|
Evaṃ vutte, bhante, vappo sakko nigaṇṭhasāvako maṃ etadavoca – 'passāmahaṃ, bhante, taṃ ṭhānaṃ.
|
|
|
Idhassa, bhante, pubbe pāpakammaṃ kataṃ avipakkavipākaṃ.
|
|
|
Tatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya'nti.
|
|
|
Ayaṃ kho no, bhante, vappena sakkena nigaṇṭhasāvakena saddhiṃ antarākathā vippakatā; atha bhagavā anuppatto"ti.
|
|
|
Atha kho bhagavā vappaṃ sakkaṃ nigaṇṭhasāvakaṃ etadavoca – "sace me tvaṃ, vappa, anuññeyyañceva anujāneyyāsi, paṭikkositabbañca paṭikkoseyyāsi, yassa ca me bhāsitassa atthaṃ na jāneyyāsi mamevettha uttari paṭipuccheyyāsi – 'idaṃ, bhante, kathaṃ, imassa ko attho'ti, siyā no ettha kathāsallāpo"ti.
|
|
|
"Anuññeyyañcevāhaṃ, bhante, bhagavato anujānissāmi, paṭikkositabbañca paṭikkosissāmi, yassa cāhaṃ bhagavato bhāsitassa atthaṃ na jānissāmi bhagavantaṃyevettha uttari paṭipucchissāmi – 'idaṃ bhante, kathaṃ, imassa ko attho'ti?
|
|
|
Hotu no ettha kathāsallāpo"ti.
|
|
|
"Taṃ kiṃ maññasi, vappa, ye kāyasamārambhapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, kāyasamārambhā paṭiviratassa evaṃsa te āsavā vighātapariḷāhā na honti.
|
|
|
So navañca kammaṃ na karoti, purāṇañca kammaṃ phussa phussa byantīkaroti, sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opaneyyikā paccattaṃ veditabbā viññūhi [viññūhīti (sī. pī. ka.) saṃ. ni. 4.364 passitabbaṃ].
|
|
|
Passasi no tvaṃ, vappa, taṃ ṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya"nti?
|
|
|
"No hetaṃ, bhante".
|
|
|
"Taṃ kiṃ maññasi, vappa, ye vacīsamārambhapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, vacīsamārambhā paṭiviratassa evaṃsa te āsavā vighātapariḷāhā na honti.
|
|
|
So navañca kammaṃ na karoti, purāṇañca kammaṃ phussa phussa byantīkaroti.
|
|
|
Sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opaneyyikā paccattaṃ veditabbā viññūhi.
|
|
|
Passasi no tvaṃ, vappa, taṃ ṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya"nti?
|
|
|
"No hetaṃ, bhante".
|
|
|
"Taṃ kiṃ maññasi, vappa, ye manosamārambhapaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, manosamārambhā paṭiviratassa evaṃsa te āsavā vighātapariḷāhā na honti.
|
|
|
So navañca kammaṃ na karoti, purāṇañca kammaṃ phussa phussa byantīkaroti.
|
|
|
Sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opaneyyikā paccattaṃ veditabbā viññūhi.
|
|
|
Passasi no tvaṃ, vappa, taṃ ṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya"nti?
|
|
|
"No hetaṃ, bhante".
|
|
|
"Taṃ kiṃ maññasi, vappa, ye avijjāpaccayā uppajjanti āsavā vighātapariḷāhā, avijjāvirāgā vijjuppādā evaṃsa te āsavā vighātapariḷāhā na honti.
|
|
|
So navañca kammaṃ na karoti, purāṇañca kammaṃ phussa phussa byantīkaroti.
|
|
|
Sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opaneyyikā paccattaṃ veditabbā viññūhi.
|
|
|
Passasi no tvaṃ, vappa, taṃ ṭhānaṃ yatonidānaṃ purisaṃ dukkhavedaniyā āsavā assaveyyuṃ abhisamparāya"nti?
|
|
|
"No hetaṃ, bhante".
|
|
|
"Evaṃ sammā vimuttacittassa kho, vappa, bhikkhuno cha satatavihārā adhigatā honti.
|
|
|
So cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano; upekkhako viharati sato sampajāno.
|
|
|
Sotena saddaṃ sutvā - pe - ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe... jivhāya rasaṃ sāyitvā - pe - kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā - pe - manasā dhammaṃ viññā neva sumano hoti na dummano; upekkhako viharati sato sampajāno.
|
|
|
So kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno 'kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyāmī'ti pajānāti; jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno 'jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyāmī'ti pajānāti; 'kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītī bhavissantī'ti pajānāti".
|
|
|
"Seyyathāpi, vappa, thūṇaṃ paṭicca chāyā paññāyati.
|
|
|
Atha puriso āgaccheyya kuddālapiṭakaṃ ādāya.
|
|
|
So taṃ thūṇaṃ mūle chindeyya; mūle chinditvā palikhaṇeyya; palikhaṇitvā mūlāni uddhareyya, antamaso usīranāḷimattānipi [usīranāḷamattānipi (sī.)].
|
|
|
So taṃ thūṇaṃ khaṇḍākhaṇḍikaṃ chindeyya.
|
|
|
Khaṇḍākhaṇḍikaṃ chetvā phāleyya.
|
|
|
Phāletvā sakalikaṃ sakalikaṃ kareyya.
|
|
|
Sakalikaṃ sakalikaṃ katvā vātātape visoseyya.
|
|
|
Vātātape visosetvā agginā ḍaheyya.
|
|
|
Agginā ḍahetvā masiṃ kareyya.
|
|
|
Masiṃ karitvā mahāvāte vā ophuṇeyya nadiyā vā sīghasotāya pavāheyya.
|
|
|
Evaṃ hissa, vappa, yā thūṇaṃ paṭicca chāyā sā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā.
|
|
|
"Evamevaṃ kho, vappa, evaṃ sammā vimuttacittassa bhikkhuno cha satatavihārā adhigatā honti.
|
|
|
So cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano; upekkhako viharati sato sampajāno.
|
|
|
Sotena saddaṃ sutvā - pe - ghānena gandhaṃ ghāyitvā - pe - jivhāya rasaṃ sāyitvā - pe - kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā - pe - manasā dhammaṃ viññāya neva sumano hoti na dummano; upekkhako viharati sato sampajāno.
|
|
|
So kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno 'kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyāmī'ti pajānāti; jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno 'jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyāmī'ti pajānāti; 'kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītī bhavissantī'ti pajānāti".
|
|
|
Evaṃ vutte vappo sakko nigaṇṭhasāvako bhagavantaṃ etadavoca – "seyyathāpi, bhante, puriso udayatthiko assapaṇiyaṃ poseyya.
|
|
|
So udayañceva nādhigaccheyya, uttariñca kilamathassa vighātassa bhāgī assa.
|
|
|
Evamevaṃ kho ahaṃ, bhante, udayatthiko bāle nigaṇṭhe payirupāsiṃ.
|
|
|
Svāhaṃ udayañceva nādhigacchiṃ, uttariñca kilamathassa vighātassa bhāgī ahosiṃ.
|
|
|
Esāhaṃ, bhante, ajjatagge yo me bālesu nigaṇṭhesu pasādo taṃ mahāvāte vā ophuṇāmi nadiyā vā sīghasotāya pavāhemi.
|
|
|
Abhikkantaṃ, bhante - pe - upāsakaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata"nti.
|
|
|
Pañcamaṃ.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|