| пали | Комментарии |
|
132.Sāvatthinidānaṃ.
|
|
|
Atha kho rājā pasenadi kosalo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
|
|
|
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ bhagavā etadavoca – "cattārome, mahārāja, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
|
|
|
Katame cattāro?
|
|
|
Tamotamaparāyano, tamojotiparāyano, jotitamaparāyano, jotijotiparāyano".
|
|
|
"Kathañca, mahārāja puggalo tamotamaparāyano hoti?
|
|
|
Idha, mahārāja, ekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti, caṇḍālakule vā venakule [veṇakule (sī. syā. kaṃ. pī.)] vā nesādakule vā rathakārakule vā pukkusakule vā dalidde appannapānabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghāsacchādo labbhati.
|
|
|
So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bavhābādho [bahvābādho (ka.)] kāṇo vā kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā, na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa.
|
|
|
So kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati.
|
|
|
So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
|
|
|
"Seyyathāpi, mahārāja, puriso andhakārā vā andhakāraṃ gaccheyya, tamā vā tamaṃ gaccheyya, lohitamalā vā lohitamalaṃ gaccheyya.
|
|
|
Tathūpamāhaṃ, mahārāja, imaṃ puggalaṃ vadāmi.
|
|
|
Evaṃ kho, mahārāja, puggalo tamotamaparāyano hoti.
|
|
|
"Kathañca, mahārāja, puggalo tamojotiparāyano hoti?
|
|
|
Idha, mahārāja, ekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti, caṇḍālakule vā venakule vā nesādakule vā rathakārakule vā pukkusakule vā dalidde appannapānabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghāsacchādo labbhati.
|
|
|
So ca kho hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bavhābādho, kāṇo vā kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā, na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa.
|
|
|
So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati, manasā sucaritaṃ carati.
|
|
|
So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
|
|
|
"Seyyathāpi, mahārāja, puriso pathaviyā vā pallaṅkaṃ āroheyya, pallaṅkā vā assapiṭṭhiṃ āroheyya, assapiṭṭhiyā vā hatthikkhandhaṃ āroheyya, hatthikkhandhā vā pāsādaṃ āroheyya.
|
|
|
Tathūpamāhaṃ, mahārāja, imaṃ puggalaṃ vadāmi.
|
|
|
Evaṃ kho, mahārāja, puggalo tamojotiparāyano hoti.
|
|
|
"Kathañca, mahārāja, puggalo jotitamaparāyano hoti?
|
|
|
Idha, mahārāja, ekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti, khattiyamahāsālakule vā brāhmaṇamahāsālakule vā gahapatimahāsālakule vā, aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe.
|
|
|
So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko, paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa.
|
|
|
So kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati.
|
|
|
So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
|
|
|
"Seyyathāpi, mahārāja, puriso pāsādā vā hatthikkhandhaṃ oroheyya, hatthikkhandhā vā assapiṭṭhiṃ oroheyya, assapiṭṭhiyā vā pallaṅkaṃ oroheyya, pallaṅkā vā pathaviṃ oroheyya, pathaviyā vā andhakāraṃ paviseyya.
|
|
|
Tathūpamāhaṃ, mahārāja, imaṃ puggalaṃ vadāmi.
|
|
|
Evaṃ kho, mahārāja, puggalo jotitamaparāyano hoti.
|
|
|
"Kathañca, mahārāja, puggalo jotijotiparāyano hoti?
|
|
|
Idha, mahārāja, ekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti, khattiyamahāsālakule vā brāhmaṇamahāsālakule vā gahapatimahāsālakule vā, aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe.
|
|
|
So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko, paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa.
|
|
|
So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati, manasā sucaritaṃ carati.
|
|
|
So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
|
|
|
"Seyyathāpi, mahārāja, puriso pallaṅkā vā pallaṅkaṃ saṅkameyya, assapiṭṭhiyā vā assapiṭṭhiṃ saṅkameyya, hatthikkhandhā vā hatthikkhandhaṃ saṅkameyya, pāsādā vā pāsādaṃ saṅkameyya.
|
|
|
Tathūpamāhaṃ, mahārāja, imaṃ puggalaṃ vadāmi.
|
|
|
Evaṃ kho, mahārāja, puggalo jotijotiparāyano hoti.
|
|
|
Ime kho, mahārāja, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi"nti.
|
|
|
Idamavoca - pe -
|
|
|
"Daliddo puriso rāja, assaddho hoti maccharī;
|
|
|
Kadariyo pāpasaṅkappo, micchādiṭṭhi anādaro.
|
|
|
"Samaṇe brāhmaṇe vāpi, aññe vāpi vanibbake;
|
|
|
Akkosati paribhāsati, natthiko hoti rosako.
|
|
|
"Dadamānaṃ nivāreti, yācamānāna bhojanaṃ;
|
|
|
Tādiso puriso rāja, mīyamāno janādhipa;
|
|
|
Upeti nirayaṃ ghoraṃ, tamotamaparāyano.
|
|
|
"Daliddo puriso rāja, saddho hoti amaccharī;
|
|
|
Dadāti seṭṭhasaṅkappo, abyaggamanaso naro.
|
|
|
"Samaṇe brāhmaṇe vāpi, aññe vāpi vanibbake;
|
|
|
Uṭṭhāya abhivādeti, samacariyāya sikkhati.
|
|
|
"Dadamānaṃ na vāreti [na nivāreti (sī.)], yācamānāna bhojanaṃ;
|
|
|
Tādiso puriso rāja, mīyamāno janādhipa;
|
|
|
Upeti tidivaṃ ṭhānaṃ, tamojotiparāyano.
|
|
|
"Aḍḍho ce [aḍḍho ve (pī. ka.)] puriso rāja, assaddho hoti maccharī;
|
|
|
Kadariyo pāpasaṅkappo, micchādiṭṭhi anādaro.
|
|
|
"Samaṇe brāhmaṇe vāpi, aññe vāpi vanibbake;
|
|
|
Akkosati paribhāsati, natthiko hoti rosako.
|
|
|
"Dadamānaṃ nivāreti, yācamānāna bhojanaṃ;
|
|
|
Tādiso puriso rāja, mīyamāno janādhipa;
|
|
|
Upeti nirayaṃ ghoraṃ, jotitamaparāyano.
|
|
|
"Aḍḍho ce puriso rāja, saddho hoti amaccharī;
|
|
|
Dadāti seṭṭhasaṅkappo, abyaggamanaso naro.
|
|
|
"Samaṇe brāhmaṇe vāpi, aññe vāpi vanibbake;
|
|
|
Uṭṭhāya abhivādeti, samacariyāya sikkhati.
|
|
|
"Dadamānaṃ na vāreti, yācamānāna bhojanaṃ;
|
|
|
Tādiso puriso rāja, mīyamāno janādhipa;
|
|
|
Upeti tidivaṃ ṭhānaṃ, jotijotiparāyano"ti.
|
|