| пали | khantibalo - русский
|
Комментарии |
|
63."Nibbedhikapariyāyaṃ vo, bhikkhave, dhammapariyāyaṃ desessāmi.
|
|
|
|
Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī"ti.
|
|
|
|
"Evaṃ, bhante"ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
|
|
|
|
Bhagavā etadavoca –
|
|
|
|
"Katamo ca so, bhikkhave, nibbedhikapariyāyo dhammapariyāyo?
|
|
|
|
Kāmā, bhikkhave, veditabbā, kāmānaṃ nidānasambhavo veditabbo, kāmānaṃ vemattatā veditabbā, kāmānaṃ vipāko veditabbo, kāmanirodho [kāmānaṃ nirodho (ka.) evaṃ vedanānirodho-iccādīsupi] veditabbo, kāmanirodhagāminī [kāmānaṃ nirodhagāminī (ka.) evaṃ vedanānirodhagāminī-iccādīsupi] paṭipadā veditabbā.
|
|
|
|
"Vedanā, bhikkhave, veditabbā, vedanānaṃ nidānasambhavo veditabbo, vedanānaṃ vemattatā veditabbā, vedanānaṃ vipāko veditabbo, vedanānirodho veditabbo, vedanānirodhagāminī paṭipadā veditabbā.
|
|
|
|
"Saññā, bhikkhave, veditabbā, saññānaṃ nidānasambhavo veditabbo, saññānaṃ vemattatā veditabbā, saññānaṃ vipāko veditabbo, saññānirodho veditabbo, saññānirodhagāminī paṭipadā veditabbā.
|
|
|
|
"Āsavā, bhikkhave, veditabbā, āsavānaṃ nidānasambhavo veditabbo, āsavānaṃ vemattatā veditabbā, āsavānaṃ vipāko veditabbo, āsavanirodho veditabbo, āsavanirodhagāminī paṭipadā veditabbā.
|
|
|
|
"Kammaṃ, bhikkhave, veditabbaṃ, kammānaṃ nidānasambhavo veditabbo, kammānaṃ vemattatā veditabbā, kammānaṃ vipāko veditabbo, kammanirodho veditabbo, kammanirodhagāminī paṭipadā veditabbā.
|
|
|
|
"Dukkhaṃ, bhikkhave, veditabbaṃ, dukkhassa nidānasambhavo veditabbo, dukkhassa vemattatā veditabbā, dukkhassa vipāko veditabbo, dukkhanirodho veditabbo, dukkhanirodhagāminī paṭipadā veditabbā.
|
|
|
|
"'Kāmā, bhikkhave, veditabbā, kāmānaṃ nidānasambhavo veditabbo, kāmānaṃ vemattatā veditabbā, kāmānaṃ vipāko veditabbo, kāmanirodho veditabbo, kāmanirodhagāminī paṭipadā veditabbā'ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
|
|
|
|
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ [ma. ni. 1.166; saṃ. ni. 4.268] ?
|
|
|
|
Pañcime, bhikkhave, kāmaguṇā – cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā.
|
|
|
|
Api ca kho, bhikkhave, nete kāmā kāmaguṇā nāmete [te kāmaguṇā nāma nete kāmā (ka.)] ariyassa vinaye vuccanti –
|
|
|
|
[kathā. 514] "Saṅkapparāgo purisassa kāmo,
|
|
|
|
Nete [na te (syā.)] kāmā yāni citrāni loke;
|
|
|
|
Saṅkapparāgo purisassa kāmo,
|
|
|
|
Tiṭṭhanti citrāni tatheva loke;
|
|
|
|
Athettha dhīrā vinayanti chanda"nti.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, kāmānaṃ nidānasambhavo?
|
|
|
|
Phasso, bhikkhave, kāmānaṃ nidānasambhavo.
|
|
|
|
"Katamā ca, bhikkhave, kāmānaṃ vemattatā?
|
|
|
|
Añño, bhikkhave, kāmo rūpesu, añño kāmo saddesu, añño kāmo gandhesu, añño kāmo rasesu, añño kāmo phoṭṭhabbesu.
|
|
|
|
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, kāmānaṃ vemattatā.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, kāmānaṃ vipāko?
|
|
|
|
Yaṃ kho, bhikkhave, kāmayamāno tajjaṃ tajjaṃ attabhāvaṃ abhinibbatteti puññabhāgiyaṃ vā apuññabhāgiyaṃ vā, ayaṃ vuccati, bhikkhave, kāmānaṃ vipāko.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, kāmanirodho?
|
|
|
|
Phassanirodho [phassanirodhā (syā.)], bhikkhave, kāmanirodho.
|
|
|
|
Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo kāmanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.
|
|
|
|
"Yato kho [yato ca kho (bahūsu)], bhikkhave, ariyasāvako evaṃ kāme pajānāti, evaṃ kāmānaṃ nidānasambhavaṃ pajānāti, evaṃ kāmānaṃ vemattataṃ pajānāti, evaṃ kāmānaṃ vipākaṃ pajānāti, evaṃ kāmanirodhaṃ pajānāti, evaṃ kāmanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so imaṃ nibbedhikaṃ brahmacariyaṃ pajānāti kāmanirodhaṃ.
|
|
|
|
Kāmā, bhikkhave, veditabbā - pe - kāmanirodhagāminī [sabbatthapi evameva dissati] paṭipadā veditabbāti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
|
|
|
|
"Vedanā, bhikkhave, veditabbā - pe - vedanānirodhagāminī paṭipadā veditabbāti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
|
|
|
|
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
|
|
|
|
Tisso imā, bhikkhave, vedanā – sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, vedanānaṃ nidānasambhavo?
|
|
|
|
Phasso, bhikkhave, vedanānaṃ nidānasambhavo.
|
|
|
|
"Katamā ca, bhikkhave, vedanānaṃ vemattatā?
|
|
|
|
Atthi, bhikkhave, sāmisā sukhā vedanā, atthi nirāmisā sukhā vedanā, atthi sāmisā dukkhā vedanā, atthi nirāmisā dukkhā vedanā, atthi sāmisā adukkhamasukhā vedanā, atthi nirāmisā adukkhamasukhā vedanā.
|
|
|
|
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, vedanānaṃ vemattatā.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, vedanānaṃ vipāko ?
|
|
|
|
Yaṃ kho, bhikkhave, vediyamāno [vedayamāno (syā. kaṃ.) a. ni. 4.233] tajjaṃ tajjaṃ attabhāvaṃ abhinibbatteti puññabhāgiyaṃ vā apuññabhāgiyaṃ vā, ayaṃ vuccati, bhikkhave, vedanānaṃ vipāko.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, vedanānirodho?
|
|
|
|
Phassanirodho [phassanirodhā (syā. kaṃ. ka.)], bhikkhave, vedanānirodho.
|
|
|
|
Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo vedanānirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi - pe - sammāsamādhi.
|
|
|
|
"Yato kho, bhikkhave, ariyasāvako evaṃ vedanaṃ pajānāti, evaṃ vedanānaṃ nidānasambhavaṃ pajānāti, evaṃ vedanānaṃ vemattataṃ pajānāti, evaṃ vedanānaṃ vipākaṃ pajānāti, evaṃ vedanānirodhaṃ pajānāti, evaṃ vedanānirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.
|
|
|
|
So imaṃ nibbedhikaṃ brahmacariyaṃ pajānāti vedanānirodhaṃ.
|
|
|
|
Vedanā, bhikkhave, veditabbā - pe - vedanānirodhagāminī paṭipadā veditabbāti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
|
|
|
|
"Saññā, bhikkhave, veditabbā - pe - saññānirodhagāminī paṭipadā veditabbāti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
|
Монахи, "нужно познать распознавание... нужно познать путь прекращения распознавания" - так было сказано.
|
|
|
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
|
В отношении чего это было сказано?
|
|
|
Chayimā, bhikkhave, saññā – rūpasaññā, saddasaññā, gandhasaññā, rasasaññā, phoṭṭhabbasaññā, dhammasaññā.
|
Монахи, есть эти шесть видов распознавания: распознавание образного, распознавание звуков, распознавание запахов, распознавание вкусов, распознавание осязаемых предметов, распознавание познаваемых явлений.
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, saññānaṃ nidānasambhavo?
|
Монахи, какова причина, благодаря которой возникает распознавание?
|
|
|
Phasso, bhikkhave, saññānaṃ nidānasambhavo.
|
Соприкосновение, о монахи, является причиной, благодаря которой возникает распознавание.
|
|
|
"Katamā ca, bhikkhave, saññānaṃ vemattatā?
|
А в чём, о монахи, состоит разнообразие в распознавании?
|
|
|
Aññā, bhikkhave, saññā rūpesu, aññā saññā saddesu [aññā bhikkhave rūpesu saññā aññā saddesu saññā (ka.) evaṃ sesesupi], aññā saññā gandhesu, aññā saññā rasesu, aññā saññā phoṭṭhabbesu, aññā saññā dhammesu.
|
Распознавание в отношении образного - это одно, распознавание в отношении звуков - это другое, распознавание в отношении запахов - это другое, распознавание в отношении вкусов - это другое, распознавание в отношении осязаемых предметов - это другое, распознавание в отношении познаваемых явлений - это другое.
|
|
|
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, saññānaṃ vemattatā.
|
Это, о монахи, называется разнообразием в распознавании.
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, saññānaṃ vipāko?
|
Монахи, каков результат распознавания?
|
|
|
Vohāravepakkaṃ [vohāravepakkāhaṃ (syā. pī.), vohārapakkāhaṃ (sī.)], bhikkhave, saññaṃ [saññā (syā. pī.)] vadāmi.
|
Результатом распознавания является обозначение, говорю вам.
|
|
|
Yathā yathā naṃ sañjānāti tathā tathā voharati, evaṃ saññī ahosinti [ahosīti (ka.)].
|
Когда человек распознаёт, вот как он это обозначает: "я распознал то-то".
|
|
|
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, saññānaṃ vipāko.
|
Это, о монахи, называется результатом распознавания.
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, saññānirodho?
|
|
|
|
Phassanirodho, [phassanirodhā (syā. ka.)] bhikkhave, saññānirodho.
|
|
|
|
Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo saññānirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi - pe - sammāsamādhi.
|
|
|
|
"Yato kho, bhikkhave, ariyasāvako evaṃ saññaṃ pajānāti, evaṃ saññānaṃ nidānasambhavaṃ pajānāti, evaṃ saññānaṃ vemattataṃ pajānāti, evaṃ saññānaṃ vipākaṃ pajānāti, evaṃ saññānirodhaṃ pajānāti, evaṃ saññānirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so imaṃ nibbedhikaṃ brahmacariyaṃ pajānāti saññānirodhaṃ.
|
|
|
|
Saññā, bhikkhave, veditabbā - pe - saññānirodhagāminī paṭipadā veditabbāti.
|
|
|
|
Iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
|
|
|
|
"Āsavā, bhikkhave, veditabbā - pe - āsavanirodhagāminī [sabbatthapi evameva dissati] paṭipadā veditabbāti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
|
|
|
|
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
|
|
|
|
Tayome, bhikkhave, āsavā – kāmāsavo, bhavāsavo, avijjāsavo.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, āsavānaṃ nidānasambhavo?
|
|
|
|
Avijjā, bhikkhave, āsavānaṃ nidānasambhavo.
|
|
|
|
"Katamā ca, bhikkhave, āsavānaṃ vemattatā?
|
|
|
|
Atthi, bhikkhave, āsavā nirayagamanīyā [nirayagāminiyā (sī. ka.)], atthi āsavā tiracchānayonigamanīyā, atthi āsavā pettivisayagamanīyā, atthi āsavā manussalokagamanīyā, atthi āsavā devalokagamanīyā.
|
|
|
|
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, āsavānaṃ vemattatā.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, āsavānaṃ vipāko?
|
|
|
|
Yaṃ kho, bhikkhave, avijjāgato tajjaṃ tajjaṃ attabhāvaṃ abhinibbatteti puññabhāgiyaṃ vā apuññabhāgiyaṃ vā, ayaṃ vuccati, bhikkhave, āsavānaṃ vipāko.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, āsavanirodho?
|
|
|
|
Avijjānirodho, bhikkhave, āsavanirodho.
|
|
|
|
Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo āsavanirodhagāminī [sabbatthapi evameva dissati] paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi - pe - sammāsamādhi.
|
|
|
|
"Yato kho, bhikkhave, ariyasāvako evaṃ āsave pajānāti, evaṃ āsavānaṃ nidānasambhavaṃ pajānāti, evaṃ āsavānaṃ vemattataṃ pajānāti, evaṃ āsavānaṃ vipākaṃ pajānāti, evaṃ āsavānaṃ nirodhaṃ pajānāti, evaṃ āsavānaṃ nirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so imaṃ nibbedhikaṃ brahmacariyaṃ pajānāti āsavanirodhaṃ.
|
|
|
|
Āsavā, bhikkhave, veditabbā - pe - āsavanirodhagāminī [sabbatthapi evameva dissati] paṭipadā veditabbāti.
|
|
|
|
Iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
|
|
|
|
"Kammaṃ, bhikkhave, veditabbaṃ - pe - kammanirodhagāminī [sabbatthapi evameva dissati] paṭipadā veditabbāti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
|
|
|
|
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? [kathā. 539] Cetanāhaṃ, bhikkhave, kammaṃ vadāmi.
|
|
|
|
Cetayitvā kammaṃ karoti – kāyena vācāya manasā.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, kammānaṃ nidānasambhavo?
|
|
|
|
Phasso, bhikkhave, kammānaṃ nidānasambhavo.
|
|
|
|
"Katamā ca, bhikkhave, kammānaṃ vemattatā?
|
|
|
|
Atthi, bhikkhave, kammaṃ nirayavedanīyaṃ, atthi kammaṃ tiracchānayonivedanīyaṃ, atthi kammaṃ pettivisayavedanīyaṃ, atthi kammaṃ manussalokavedanīyaṃ, atthi kammaṃ devalokavedanīyaṃ.
|
|
|
|
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, kammānaṃ vemattatā.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, kammānaṃ vipāko?
|
|
|
|
Tividhāhaṃ [imāhaṃ (ka.)], bhikkhave, kammānaṃ vipākaṃ vadāmi – diṭṭheva [diṭṭhe vā (sī.)] dhamme, upapajje vā [upapajjaṃ vā (ka. sī., a. ni. 10.217), upapajja vā (?), ma. ni. 3.303 pāḷiyā tadatthavaṇṇanāya ca saṃsaddetabbaṃ], apare vā pariyāye.
|
|
|
|
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, kammānaṃ vipāko.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, kammanirodho?
|
|
|
|
Phassanirodho, [phassanirodhā (ka. sī. syā. ka.)] bhikkhave, kammanirodho.
|
|
|
|
Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo kammanirodhagāminī [sabbatthapi evameva dissati] paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi - pe - sammāsamādhi.
|
|
|
|
"Yato kho, bhikkhave, ariyasāvako evaṃ kammaṃ pajānāti, evaṃ kammānaṃ nidānasambhavaṃ pajānāti, evaṃ kammānaṃ vemattataṃ pajānāti, evaṃ kammānaṃ vipākaṃ pajānāti, evaṃ kammanirodhaṃ pajānāti, evaṃ kammanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so imaṃ nibbedhikaṃ brahmacariyaṃ pajānāti kammanirodhaṃ.
|
|
|
|
Kammaṃ, bhikkhave, veditabbaṃ - pe - kammanirodhagāminī paṭipadā veditabbāti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
|
|
|
|
"Dukkhaṃ, bhikkhave, veditabbaṃ, dukkhassa nidānasambhavo veditabbo, dukkhassa vemattatā veditabbā, dukkhassa vipāko veditabbo, dukkhanirodho veditabbo, dukkhanirodhagāminī paṭipadā veditabbāti.
|
|
|
|
Iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
|
|
|
|
Jātipi dukkhā, jarāpi dukkhā, byādhipi dukkho [byādhipi dukkhā (syā. pī. ka.)], maraṇampi dukkhaṃ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāpi dukkhā, yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ, saṃkhittena pañcupādānakkhandhā [pañcupādānakkhandhāpi (ka.)] dukkhā.
|
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, dukkhassa nidānasambhavo?
|
|
|
|
Taṇhā, bhikkhave, dukkhassa nidānasambhavo.
|
|
|
|
"Katamā ca, bhikkhave, dukkhassa vemattatā?
|
И каково, о монахи, разнообразие страданий?
|
|
|
Atthi, bhikkhave, dukkhaṃ adhimattaṃ, atthi parittaṃ, atthi dandhavirāgi, atthi khippavirāgi.
|
Есть неимоверное страдание. Есть лёгкое страдание. Есть страдание, исчезающее медленно. Есть страдание, исчезающее быстро.
|
|
|
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, dukkhassa vemattatā.
|
Это называется разнообразием страданий.
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, dukkhassa vipāko?
|
И каков результат страданий?
|
|
|
Idha, bhikkhave, ekacco yena dukkhena abhibhūto pariyādinnacitto [pariyādiṇṇacitto (ka.)] socati kilamati paridevati, urattāḷiṃ kandati, sammohaṃ āpajjati, yena vā pana dukkhena abhibhūto pariyādinnacitto bahiddhā pariyeṭṭhiṃ āpajjati – 'ko [so na (ka.)] ekapadaṃ dvipadaṃ jānāti [pajānāti (ka.)] imassa dukkhassa nirodhāyā'ti?
|
Здесь некий человек, одолеваемый страданием, с умом, охваченным им, печалится, горюет, и плачет. Он рыдает, бьёт себя в грудь, становится обезумевшим. Или же, одолеваемый страданием, с умом, охваченным им, он отправляется на внешние поиски, говоря: "У кого есть [мантра в] слово или два, чтобы положить конец этому страданию?".
|
|
|
Sammohavepakkaṃ vāhaṃ, bhikkhave, dukkhaṃ vadāmi pariyeṭṭhivepakkaṃ vā.
|
Страдание, я говорю вам, заканчивается либо безумием [от горя], либо поиском.
|
|
|
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, dukkhassa vipāko.
|
Это называется результатом страданий.
|
|
|
"Katamo ca, bhikkhave, dukkhanirodho?
|
|
|
|
Taṇhānirodho, [taṇhānirodhā (ka. sī. syā. ka.)] bhikkhave, dukkhanirodho.
|
|
|
|
Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo dukkhassa nirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi - pe - sammāsamādhi.
|
|
|
|
"Yato kho, bhikkhave, ariyasāvako evaṃ dukkhaṃ pajānāti, evaṃ dukkhassa nidānasambhavaṃ pajānāti, evaṃ dukkhassa vemattataṃ pajānāti, evaṃ dukkhassa vipākaṃ pajānāti, evaṃ dukkhanirodhaṃ pajānāti, evaṃ dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so imaṃ nibbedhikaṃ brahmacariyaṃ pajānāti dukkhanirodhaṃ.
|
|
|
|
Dukkhaṃ, bhikkhave, veditabbaṃ, dukkhassa nidānasambhavo veditabbo, dukkhassa vemattatā veditabbā, dukkhassa vipāko veditabbo, dukkhanirodho veditabbo, dukkhanirodhagāminī paṭipadā veditabbāti.
|
|
|
|
Iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
|
|
|
|
"Ayaṃ kho so, bhikkhave, nibbedhikapariyāyo dhammapariyāyo"ti.
|
|
|
|
Navamaṃ.
|
|
|